Vấn đề định vị tổ và làm tổ: Phần 2 - Cân bằng

Chim định vị tổ nhờ đánh dấu và duy trì mùi lên tổ. Các yếu tố tác động từ môi trường bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, gió, ánh sáng... nếu không gây ảnh hưởng tới mùi của tổ thì nó tác động rất ít tới việc định vị tổ của chim. Bởi vậy chúng ta có thể thấy nhiều nhà yến sáng trưng hoặc nóng rang chim vẫn ở như thường vì nhà đứng gió, khả năng giữ mùi vẫn còn hoặc đang mùa thức ăn dồi dào chim vẫn có thể duy trì mùi trên tổ. Tôi nhận thấy rằng ở những nhà đông chim có các khu vực điều kiện môi trường không tốt như bình thường (nhiệt độ cao, ẩm độ thấp, gió lùa, sáng nhiều) thì tổ thường to và dày cơm hơn những khu vực khác vì chúng thường xuyên phải quẹt tổ giữ mùi. Nhà yến vì vậy là tổng hợp các yếu tố của môi trường sao cho ở đó yến luôn có thể duy trì mùi lên tổ. Nóng và khô hay sáng và gió...không cần tất cả đều tốt. Tất cả đều tốt chưa chắc cho ra kết quả tốt.

     Các yếu tố tác động từ môi trường trong việc giữ mùi định vị tổ có ảnh hưởng không tốt tới điều kiện làm tổ thì nên cân bằng ở mức độ thấp. Độ ẩm cao rõ ràng tổ sẽ ít mất mùi nhưng nó lại làm mốc gỗ ảnh hưởng tới khả năng bám dính của chân tổ (hoặc nước bọt của chim lâu khô sẽ làm dính lông nhiều hơn cho tổ xấu) vì vậy nên cân bằng độ ẩm ở ngưỡng an toàn thấp hơn 80%. Nhiệt độ cao có biên độ biến thiên rộng có thể làm tổ co giản mạnh, thường làm bong phần bụng tổ ra khỏi ván, tổ chỉ còn dính bằng tai nhờ chim gia cố thường xuyên bằng dịch keo, vì vậy nhiệt độ nên duy trì ở mức 29 độ C với biên độ thấp cộng trừ 1 độ. Tuy nhiên các yếu tố khác không ảnh hưởng tới điều kiện làm tổ như gió và ánh sánh nên giữ ở điều kiện tốt để hỗ trợ giữ mùi cho các yếu tố nhiệt độ độ ẩm. Gió nên giữ ở tốc độ dưới 5m/s hoặc thấp hơn nữa. Sự dịch chuyển không khí trong nhà yến cần vừa đủ để cung cấp dưỡng khí cho chim, tránh làm tổ bị mất mùi, nên thiết kế sao cho gió dịch chuyển ở tầm thấp dưới sàn và dưỡng khí sẽ tự động khuếch tán lên tầm cao sát trần, nơi chim đu bám. Ánh sáng thường làm biến chất mùi của tổ nên cần hạn chế tối đa, các khu vực sáng thường tổ sẽ vàng và khô.
        Với các nhà yến đã có sự phát triển ổn định thì chúng ta đừng nên cố chỉnh sửa môi trường của nó hòng tìm kiếm sự phát triển bầy đàn đột biến. Chúng ta có thể phá vỡ một thế cân bằng tốt đã đạt được và tạo ra một thế cân bằng khác không tốt. Mở thêm thông gió, hoặc lắp thêm quạt thổi từ ngoài vào, hoặc cho thêm một số máy gà, máy siêu âm hoặc thậm chí đổi và mở thêm lỗ thu chim...có thể làm mất mùi tổ chim và chim mẹ lạc lối, dẫn tới chim con đói và chết hàng loạt. Đừng làm phiền lũ chim khi chúng đang phát triển tốt, chúng ta chỉ can thiệp khi nhà chim phát triển không tốt. Không có mẫu số chung cho các nhà yến thất bại, mỗi nhà yến muốn thành công đều có mật mã riêng mà chúng ta cần giải mã nó.

(còn tiếp)